Düşme riski özellikle yaşlı hastalar ve hareket kabiliyeti kısıtlı bireyler için ciddi bir tehdit oluşturur. Hemşireler bu riski belirlemek ve yönetmek için kritik bir rol oynar. Bu makalede düşmenin tanımlanması, nedenleri, önlenmesi ve yönetimi hakkında detaylı bilgi vereceğiz.
Düşme Riskinin Tanımı ve Nedenleri
Düşme riski, bir kişinin kaza sonucu yere düşme olasılığını ifade eder. Bu durum, özellikle yaşlılar, nörolojik bozukluğu olan bireyler, ilaç yan etkileri yaşayan hastalar ve ameliyat sonrası dönemdeki hastalar için yaygındır. Düşmeler, ciddi yaralanmalara ve hastanede kalış sürelerinin uzamasına neden olabilir. Bu hemşirelik tanısı, hastaların güvenliğini sağlamak ve düşmelerin önlenmesi için önemlidir.
Neden Olan Faktörler
Düşmeye sebep olan faktörler arasında kas güçsüzlüğü, denge bozuklukları, görme problemleri, çevresel tehlikeler (kaygan zeminler, yetersiz aydınlatma) ve bazı ilaçların yan etkileri yer alır. Hemşireler, bu faktörleri değerlendirerek, hastaların düşmelerini minimize etmek için stratejiler geliştirebilir.
Düşme Riskinin Değerlendirilmesi
Düşme riskinin değerlendirilmesi, hemşirelerin hastaların güvenliğini sağlamada ilk adımıdır. Bu değerlendirme, kapsamlı bir hasta öyküsü almayı, fiziksel muayene yapmayı ve standart değerlendirme araçlarını kullanmayı içerir. Hemşireler bu riski belirlemek için çeşitli ölçekler ve testler kullanabilirler.
Düşme Riski Değerlendirme Araçları
Düşme riskini değerlendirmek için kullanılan yaygın araçlar arasında Morse Düşme Riski Ölçeği ve Hendrich Düşme Riski Modeli bulunmaktadır. Bu ölçekler, hastanın geçmiş düşme öyküsü, ambulasyon durumu, ilaç kullanımı ve zihinsel durumu gibi faktörleri değerlendirir.
Düşme Riskinin Önlenmesi İçin Hemşirelik Girişimleri
Düşme riskini önlemek için hemşireler, hasta bakımında proaktif yaklaşımlar benimsemelidir. Bu girişimler, çevresel düzenlemeler, hasta eğitimi ve sürekli izlemeyi içerir. Hemşirelik girişimleri, düşme riskini azaltmada hayati öneme sahiptir.
Risk Faktörleri
- Yaşlılık
- Mobilite kısıtlılığı
- Dengesizlik
- Kas zayıflığı
- Görme ve işitme bozuklukları
- Düşmeye neden olabilecek ilaçlar (örn. sedatifler, antihipertansifler).
Çevresel Düzenlemeler ve Eğitim
Çevresel düzenlemeler, kaygan zeminlerin temizlenmesi, yeterli aydınlatmanın sağlanması ve gereksiz eşyaların kaldırılması gibi önlemleri içerir. Ayrıca, hastaların ve ailelerinin bilgilendirilmesi ve eğitilmesi de önemlidir.
- Hastanın yatak çevresini düzenleyin ve odanın aydınlatmasını yeterli düzeye getirin.
- Yatak ve tekerlekli sandalyelerin frenlerinin kilitli olduğundan emin olun.
- Hasta odasındaki eşyaların ulaşılabilir yerlerde olmasını sağlayın.
- Zeminde kaygan yüzeyleri ve dağınıklığı ortadan kaldırın.
- Yatağın yüksekliğini hastanın rahatça inip çıkabileceği seviyeye ayarlayın.
- Hastaya uygun yürüteç, baston veya diğer yardımcı cihazlar temin edin.
- Hastaya yataktan kalkarken veya yürürken yardımcı olun.
- Yataktan kalkma, oturma ve yürüme sırasında hastaya uygun rehberlik yapın.
- Hastayı, mobilite ve denge egzersizleri konusunda teşvik edin.
- Hastayı ve ailesini düşme hakkında bilgilendirin.
- Hasta ve yakınlarına güvenli hareket tekniklerini öğretin.
- İlaçların yan etkileri ve düşme riskleri konusunda hasta ve yakınlarını bilinçlendirin.
- Yatak kenarlarında korkulukları uygun şekilde kullanın.
- Hasta alarm sistemleri ve çağrı zillerinin çalıştığından emin olun.
- Düşme riskini artırabilecek ilaçların düzenli takibini yapın.
- Gerekirse doktor ile iletişime geçerek alternatif ilaçlar önerin.
- Hastanın ilaçlarını zamanında ve doğru dozda almasını sağlayın.
- Hastaya kaymaz tabanlı ayakkabı veya terlikler giydirin.
- Hastanın giysilerinin hareketi kısıtlamayacak şekilde uygun olduğundan emin olun.
- Görme problemi olan hastaların gözlüklerini düzenli olarak kullanmalarını sağlayın.
- Hastayı sürekli olarak izleyin ve değişiklikleri belgeleyin.
- Hasta düşerse, nedenlerini ve sonuçlarını detaylı şekilde rapor edin.
- Düşme önleyici girişimlerin etkinliğini düzenli olarak değerlendirin ve gerekirse değişiklik yapın.
Düşme Sonrası Hemşirelik Bakımı
Düşme sonrası bakım, düşmenin neden olduğu yaralanmaların tedavisi ve gelecekteki düşmelerin önlenmesi için önemlidir. Hemşireler, düşme sonrası bakımda kritik bir rol oynar ve hastaların fiziksel ve duygusal iyilik hallerini destekler.
Yaralanma Yönetimi ve Rehabilitasyon
Düşme sonrası yaralanmaların yönetimi, hemşirelerin yara bakımı, ağrı kontrolü ve rehabilitasyon süreçlerini içermektedir. Ayrıca, hastaların tekrar düşmeyi azaltmak için güçlendirme egzersizleri ve denge eğitimi gibi rehabilitasyon programlarına katılımı teşvik edilmelidir.
| Araç Adı | Kullanım Alanı | Değerlendirilen Faktörler |
| Morse Düşme Riski Ölçeği | Hastaneler ve bakım evleri | Geçmiş düşmeler, ambulasyon, ilaç kullanımı |
| Hendrich Düşme Riski Modeli | Hastaneler | Zihinsel durum, ambulasyon, ilaç kullanımı |
Düşme riski tanısı, hemşirelerin hasta güvenliğini sağlamada ve riski minimize etmede kritik bir rol oynamaktadır. Hemşireler, bu riski değerlendirmek, önlemek ve yönetmek için kapsamlı bilgi ve becerilere sahip olmalı ve bu bilgileri hasta bakımında etkin bir şekilde uygulamalıdır.